 |
|
Star of Bosphorus Veri Merkezi ile Maksimum Sismik Koruma Star of Bosphorus Veri Merkezi’nin yapısal ve sismik tasarımını geleneksel bir veri merkezinden farklı kılan pek çok özelliği bulunmakta. İlk unsur, ortak çalışma ve işbirliği; projenin başlangıcından itibaren bilişim uzmanları, makine ve elektrik mühendisleri, mimar ve hatta ana yüklenici sürece dahil olmuş, aralarında koordinasyon sağlanarak her birimin birbirine olan etkisi ve etkileşimi tasarıma yansıtılmıştır. Bir diğer unsur tasarımın sürekli olarak değişen ve gelişen bir özellik göstermesi; süreçte birden fazla seçenek araştırılmış, olumlu ve olumsuz yönleri irdelenmiş, yapı ve sismik konsept sürekli olarak geliştirilerek tasarım son halini almıştır. Projenin başlangıcından itibaren sürece dahil olan ve inşa edilebilirlik, kullanılabilirlik ve performans konularında bir tasarım ekibi gibi çalışarak katkıda bulunan yüklenici firma, projenin başarılı olmasındaki önemli etkenlerden bir diğeri. Tüm bu unsurlar birleştiğinde karşımıza eşsiz bir veri merkezi olarak Star of Bosphorus çıkıyor. Tasarımın sürekli gelişmesi ve iyileştirilmesi sayesinde yapısal sistem tek katlı tipik bir endüstri yapısından, betonarme ve çelik elemanların kullanıldığı iki katlı sismik yalıtımlı bir yapıya evrilmiştir. Tüm yapısal sistem, sismik bölgede bulunan yüksek kapasiteli veri merkezleri için yeni bir standart ve yaklaşım teşkil etmektedir. Star of Bosphorus Veri Merkezi’ni gerçek anlamda eşsiz kılan asıl özellik ise tesisin sismik tasarımı. Veri merkezinin bulunduğu lokasyon aktif deprem bölgesinde yer aldığından, tesis için müşterilere en iyi hizmeti sağlayacak, mümkün olan en iyi sismik koruma sisteminin uygulanmasına karar verildi; hizmetlerin operasyonel açıdan sürekliliği esas alınarak gerekli çalışmalar yapıldı. Bu çıkış noktası ile TIER standartlarında bir veri merkezi inşa edildi. TIER standartlarında veri merkezlerinin dirençliliği ve sürekliliği bilişim sektörü uzmanları tarafından belirlenmiştir. Yapının her bir bölümü için sismik performans hedefleri belirlenmiş ve bu hedeflere nasıl ulaşılacağı araştırılmıştır. Yapısal tasarım esasları oluşturulmuş ve buna göre, tüm tesisin sismik performans hedefleri, TIER sistemi ile önerilen hedeflerden daha yükseğe çekilmiştir.
Geleneksel sistemlerle inşa edilen tipik binalar; Design Basis Earthquake (DBE) olarak bilinen bir deprem seviyesine göre esnek biçimde tasarlanmaktadır. Söz konusu seviye, 50 yıl içerisinde %10 aşılma olasılığı olan bir deprem seviyesi ve yaklaşık olarak her 500 yılda bir meydana gelen deprem olarak düşünülebilir. Bu süre arttıkça deprem seviyesi ve şiddeti artar. Tipik yapılarda ana hedef yapıyı kullanan kişilerin can güvenliğidir. Bundan dolayı 500 yıllık bir deprem olması durumunda bu yapılarda önemli ölçüde hasar oluşması ancak insan hayatının korunması beklenmektedir. Veri merkezleri için kullanılan TIER sınıflandırmasında III. seviye için 500 yılda bir meydana gelen olaydan sonra ve IV. seviye için 2000 yılda bir meydana gelen depremler için veri merkezinin operasyonel sürekliliği talep edilmektedir. Star of Bosphorus Veri Merkezi için belirlenen sismik performans hedefleri; geleneksel sistemlerle inşa edilen tipik binalar ve TIER standartlarına göre tasarlanan veri merkezlerindeki hedeflerden çok daha yüksektir. Star of Bosphorus Veri Merkezi; 50 yıl içerisinde %2 aşılma olasılığı olan, yaklaşık olarak 2500 yılda bir meydana gelen ve en büyük (Maximum Considered Earthquake, MCE) olarak adlandırılan olası bir depremde faaliyetlerine devam edecek ve herhangi bir hasar meydana gelmeyecek şekilde tasarlanmıştır. Bu hedef hem yapısal hem de yükseltilmiş döşeme, asma tavan, tüm mekanik ve elektrik aksam, mimari cephe gibi yapısal olmayan bileşenler için belirlenmiştir. Ayrıca hassas bilgisayar ekipmanları için çok düşük ivme limitleri uygulanmıştır. Nihai tasarım üzerinde ileri sismik simülasyonlar gerçekleştirilmiş ve bu simülasyonlarda Star of Bosphorus Veri Merkezi, projenin başlangıcında belirlenen yüksek performans hedeflerinden daha üst düzeyde bir performans göstermiştir. İzolatörler üzerinde yoğun bir prototip test programı gerçekleştirilmiş olup, deprem yönetmeliklerinde zorunlu kılınan testlere ek olarak hız ve eksenel yük bağımlılığının incelenmesi gibi ek testler de gerçekleştirilmiştir. Görüldüğü üzere, Star of Bosphorus veri merkezi tipik veri merkezlerinden çok daha yüksek sismik performansa sahiptir. Yukarıda açıklanan birçok ilklere ek olarak, Star of Bosphorus Veri Merkezi’nin yapısal ve sismik tasarımı, bölgeye özgü tehlike çalışması, zemin etüdü, temel ve üstyapı tasarımı, sismik yalıtım tasarımı, kalite kontrol testleri, sismik simülasyonları ve performans değerlendirmesi dahil olmak üzere tüm aşamalarda bağımsız uzman ekip tarafından gerçekleştirilen yoğun bir akran kontrolü (peer review, expert review) sürecinden başarı ile geçmiştir. Star of Bosphorus bu tip bir kontrolden geçen ilk ve tek ticari veri merkezidir. Star of Bosphorus Veri Merkezi’nin hem yapısal ve sismik tasarımının hem de tüm tesis tasarımının yeni yaklaşımlar getirdiğine ve gelecekteki projeler için yeni bir standart oluşturduğuna inanıyoruz. İlk kez geliştirilen bu tasarım yöntemleri 25-29 Haziran 2018’de A.B.D.’nin Kaliforniya Eyaleti Los Angeles şehrinde gerçekleştirilecek olan Amerikan Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansında sunulacaktır. Ayrıca Star of Bosphorus Veri Merkezi projesi ile geliştirilen tasarım uygulamaları fiili olarak Türkiye’de bir bankaya ait olan başka bir büyük veri merkezi projesinde neredeyse bire-bir şekilde uygulanmıştır. Kısa Biyografi Dr. Barış Erkuş İstanbul, Türkiye’de İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümünde Yardımcı Doçent’dir. İTÜ’deki görevine başlamadan önce, Arup Şirketinin Los Angeles ve Hong Kong Ofislerinde yapı mühendisi olarak hizmet vermiştir. Doktora Derecesini Los Angeles, Kaliforniya’daki University of Southern California ve Yüksek Lisans ve Lisans Derecesini ise Ankara, Türkiye’deki Orta Doğu Teknik Üniversitesinden almıştır. Aynı zamanda Tokyo, Japonya’daki Tokyo Üniversitesi Köprü ve Yapı Laboratuvarında araştırmacı olarak görev almıştır. Uzmanlık alanları arasında yapıların sismik tasarımı, sismik taban yalıtımı ve sönümleyiciler, aktif ve yarı aktif kontrol ve yüksek binaların tasarımı gibi konular bulunmaktadır. |
Barış Erkuş |
|